Wat is afasie?
Afasie is een verworven taalstoornis ten gevolge van een hersenletsel.
- Verworven: voor het ontstaan van de stoornis beschikt de persoon over een normale taal.
- Taalstoornis: problemen met het uiten, begrijpen, lezen en schrijven van woorden en zinnen.
- t.g.v. een hersenletsel: meestal gaat het over een beroerte in de linkerhersenhelft, bij de meeste personen liggen daar de hersengebieden die betrokken zijn bij taalfuncties.
Soorten afasie
Er bestaan verschillende soorten afasie (bv. woordvindingsproblemen, begripsproblemen, etc.), afhankelijk van het hersengebied dat aangetast is. Hierbij zien we ook een variatie van lichte stoornis tot heel ernstige stoornis.
De problemen doen zich zowel voor in het uiten als het begrijpen en zowel in de gesproken als in de geschreven taal.
Sommige personen zijn zich bewust van de problemen en geraken hierdoor erg gefrustreerd in heet dagelijks leven. Andere personen hebben een verminderd besef van de taalstoornis.
Een afasie heeft een grote impact op de zelfredzaamheid, het persoonlijk welbevinden en de mogelijkheden om relaties te onderhouden en ontwikkelen.
Naast de afasie komen heel vaak andere neurologische uitvalsverschijnselen voor (bv. motorische stoornissen, slikstoornissen, etc.). Als er veel bijkomende stoornissen zijn, zal ook het nonverbale communiceren (gebaren maken, prenten aanwijzen, mimiek of tekenen) erg beperkt zijn.
Wat doet de logopedist?
De logopedist staat in voor het onderzoek, de behandeling en de begeleiding van personen met afasie en hun omgeving.
Onderzoek
Hierbij worden zowel de uitvalsverschijnselen als de restmogelijkheden in kaart gebracht. Dit aan de hand van:
- Spontane gesprekken
- Taaltesten
- Communicatietesten
- Tests voor het bepalen van de spraakverstaanbaarheid
- Vragenlijst en gesprek over de invloed die de afasie heeft op de dagelijkse activiteiten en deelname aan het sociale leven
De logopedist zal eveneens oog hebben voor de bijkomende stoornissen omdat die ook een grote invloed kunnen hebben op de behandeling van de afasie en het functioneren van de persoon.
De logopedist verzamelt tevens informatie van andere disciplines (kinesist, ergotherapeut, psycholoog, …) indien deze ook betrokken zijn bij de revalidatie.
Behandeling en begeleiding
De ernstgraad van de afasie bepaalt in grote mate de hoofddoelstellingen van de behandeling.
- Lichte tot matige taalstoornis: focus van de behandeling ligt op het verbeteren van de taal en/of het maximaliseren van de begrijpelijkheid.
- Ernstige taalstoornis: behandeling is gericht op het verbeteren van de communicatie.
De logopedist houdt bij het bepalen van de therapiedoelstellingen steeds rekening met recente wetenschappelijke richtlijnen. Alsook wordt de omgeving betrokken bij het bepalen van deze doelstellingen.
Enkele voorbeelden van doelstellingen die vaak in de therapie aan bod komen: trainen van de woordvinding, trainen van het taalbegrip, etcetera.
De doelstellingen van de behandeling worden regelmatig samen geëvalueerd en indien nodig bijgestuurd.
Bron: folder ‘Afasie’ Vlaamse Vereniging voor Logopedisten